Yangilik 28.10.2021 204

Havodagi mikroplastikalarning bevosita radiatsion taʼsiri

Hozirgi vaqtda butun dunyo boʻylab mikroplastika atmosferada keng tarqalgan ifloslantiruvchi moddalar sifatida tan olingan. Ular kichik oʻlchamlari va past zichligi sababli shamollar yordamida Yer boʻylab aylanishi mumkin. Mutaxassislarning fikriga koʻra, atmosfera aerozollari, masalan, mineral chang va boshqa turdagi havodagi zaharli moddalar kabi atmosfera aerozollari nurlanishni yutish va sochish (bevosita nurlanish taʼsiri) orqali yer iqlimiga taʼsir qiladi va ularning taʼsiri odatda samarali nurlanish taʼsir indeksi (ERF)  yordamida  aniqlanadi.  

Havodagi mikroplastikalarning ERF darajasi hozirgi atmosferada har bir kvadrat metr uchun 0,044 ± 0,399 millivatt deb hisoblanadi, bu har bir kubometr uchun 1 mikroplastik zarrachaning bir xil sirt konsentratsiyasini va 10 kilometr balandlikda vertikal taqsimlanishini nazarda tutadi. Biroq, mikroplastikaning geografik va vertikal taqsimotida katta noaniqliklar mavjud. Ular chegara qatlami bilan chegaralangan deb hisoblasak, qisqa toʻlqin effektlari ustunlik qiladi va mikroplastik ERF oʻlchami taxminan kvadrat metr uchun -0,746 ± 0,553 millivattni tashkil qiladi. Aerozol-radiatsiyaga oʻzaro taʼsiri (kvadrat metr uchun -0,71 dan -0,14 vatt) tufayli umumiy ERF bilan solishtirganda, mikroplastik ERF kichikdir.  Mutaxassislarning taʼkidlashicha, oxirgi 70 yil ichida plastmassa ishlab chiqarish tez surʼatlar bilan oʻsgan. Plastmassa  ishlab chiqarish va chiqindilarni boshqarish amaliyotini tubdan taʼmirlashga jiddiy urinishlarsiz, havodagi mikroplastikalarning koʻpligi evaziga ERF ortishda davom etadi.

Manba: https://www.nature.com/articles/s41586-021-03864-x